Είναι εύκολο να είναι κάποιος ασέξουαλ; Φαινομενικά, το μόνο που έχεις να κάνεις για να είσαι ασέξουαλ είναι… να μην κάνεις τίποτα, έτσι δεν είναι; Αφού δε σου αρέσει σχεδόν κανείς σεξουαλικά, τότε απλά ζεις τη ζωή σου εστιάζοντας στις ανθρώπινες σχέσεις, τις φιλίες, τα χόμπυ, τη δουλειά, την οικογένεια ή ό,τι άλλο τελοσπάντων σε γεμίζει. Και… όλα καλά! (Αυτή θα ήταν μια πολύ όμορφη ζωή για εμένα, παρεμπιπτόντως.) Πόσο δύσκολο να είναι;
Γιατί δεν είναι τόσο εύκολο
Ίσως για ορισμένα ασέξουαλ άτομα, η πραγματικότητα να μην απέχει πολύ από αυτό που περιέγραψα παραπάνω. Ανεπηρέαστα από εξωτερικούς παράγοντες, ξέρουν τι θέλουν (και τι δεν θέλουν) από τη ζωή, το σεξ και τις ανθρώπινες σχέσεις και ζουν με τον τρόπο που έχουν επιλέξει, δίχως να αυτο-αμφισβητούνται ή να προβληματίζονται για το τι θα πουν οι γύρω τους. Από την άλλη, για πολλά από εμάς, η συνειδητοποίηση της ασεξουαλικότητάς μας και η αυτο-αποδοχή δεν είναι εύκολη υπόθεση. Οι βασικοί λόγοι που μπορώ να σκεφτώ είναι τρεις:
- Άγνοια: Η ασεξουαλικότητα δεν είναι μία γνωστή σεξουαλικότητα που οι περισσότεροι άνθρωποι αντιλαμβάνονται, κατανοούν και έχουν κατά νου. Ως αποτέλεσμα, συχνά μας παίρνει χρόνια να την ανακαλύψουμε (έχοντας κάνει διάφορες βλακείες στο ενδιάμεσο που δε μας έφεραν ακριβώς στο απόγειο της ευτυχίας!).
- Δυσκολία αυτο-αποδοχής λόγω στίγματος και διαφορετικότητας: Ακόμη κι όταν συνειδητοποιήσουμε ότι ανήκουμε στο φάσμα της ασεξουαλικότητας, συχνά δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε τον εαυτό μας. Πώς να αποδεχτούμε τον εαυτό μας σε έναν κόσμο όπου το σεξ θεωρείται υπεραξία και υπάρχει στίγμα, περιφρόνηση και παθολογικοποίηση γύρω από έννοιες που συχνά (αλλά όχι πάντα) πάνε πακέτο με την ασεξουαλικότητα (όπως έλλειψη ενδιαφέροντος για σεξουαλική δραστηριότητα ή απουσία σεξουαλικών εμπειριών);
- Απομόνωση και μοναξιά: Πολλές φορές ερχόμαστε ή φοβόμαστε ότι θα έρθουμε αντιμέτωποι/ες/α με την άγνοια των γύρω μας, αλλά και τη δυσπιστία τους όσον αφορά τη σεξουαλική μας ταυτότητα. Κάπως έτσι, οδηγούμαστε στη μοναξιά και την απομόνωση. Δεν έχουμε με ποιον να ταυτιστούμε, δεν έχουμε με ποιον να συζητήσουμε τους προβληματισμούς μας, τους φόβους και τις ανασφάλειές μας και έτσι το ταξίδι της αμφισβήτησης του σεξουαλικού μας προσανατολισμού πολλές φορές είναι ιδιαίτερα μοναχικό.
Πιστεύω ότι τα παραπάνω προβλήματα θα λύνονταν σε μεγάλο βαθμό ύστερα από σωστή ενημέρωση και κατανόηση. Γι αυτό, στο παρόν άρθρο και στη συνέχεια αυτού, θέλω να διερευνήσω τις δυσκολίες που μπορεί να συναντήσει ένα ασέξουαλ άτομο σε έναν allosexual κόσμο. Πάμε να μιλήσουμε για τα στερεότυπα που όλοι κουβαλάμε;
Allonormativity: Ο μεγάλος εχθρός
Μία χρήσιμη έννοια για να κατανοήσουμε τα βιώματα των ασέξουαλ ατόμων είναι το allonormativity (θα το μεταφράσω αλλοκανονικότητα).
Ίσως έχεις ακούσει την παρεμφερή έννοια heteronormativity (ετεροκανονικότητα), οπότε θα ξεκινήσω μιλώντας λίγο για αυτήν. Αυτό που εγώ αντιλαμβάνομαι για την ετεροκανονικότητα είναι ότι σχετίζεται άμεσα με την πεποίθηση ότι είμαστε όλοι στρέιτ (ετεροφυλόφυλοι/ες). Ρωτήσες ποτέ ένα μικρό αγόρι αν του αρέσει κάποια συμμαθήτριά του; Ετεροκανονικότητα. Είδες έναν άνδρα και μία γυναίκα να κάνουν πολλή παρέα και σκέφτηκες ότι τα έχουν; Ετεροκανονικότητα. Είπες σε μία γυναίκα «όταν παντρευτείς, ο άντρας σου θα…», ενώ δε γνώριζες τον σεξουαλικό/ρομαντικό της προσανατολισμό; Ετεροκανονικότητα. Σου είπε μια γυναίκα ότι είναι σε σχέση και τη ρώτησες «Α, τι δουλειά κάνει το αγόρι σου;»; Ετεροκανονικότητα. Κατανοητό- ως ένα βαθμό. Όλοι, θαρρώ, έχουμε πει ετεροκανονικές κουβέντες κατά καιρούς, αφού όλοι έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε ετεροκανονικά από μικρή ηλικία. Είναι ο τρόπος με τον οποίο μεγαλώνουμε και τα ερεθίσματα που μας περιτριγυρίζουν.
Θέλει δουλειά και συνειδητή προσπάθεια για να σκεφτόμαστε όσο το δυνατόν λιγότερο ετεροκανονικά. Βέβαια, αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσπαθήσουμε. Η ετεροκανονικότητα πληγώνει λεσβίες, γκέι, μπάι, πανσέξουαλ, queer, ασέξουαλ και aromantic άτομα, αφού τα περιθωριοποιεί και τα καθιστά αόρατα. Με το να εκφραζόμαστε λες και είναι όλοι οι άνθρωποι στρέιτ και όλα τα ζευγάρια ετερόφυλα, δεν βοηθάμε τα LGBPQA άτομα να νιώσουν αποδεκτά και δεν δείχνουμε ότι η ομοφυλοφιλική έλξη είναι μία φυσιολογική εναλλακτική της ετεροφυλοφιλικής έλξης. Έτσι, η ομοφυλοφιλική έλξη και οι ομόφυλες σχέσεις προβάλλονται υποσυνείδητα ως λιγότερο καλές και λιγότερο φυσιολογικές από την ετεροφυλοφιλική έλξη και τις ετεροφυλοφιλικές σχέσεις. Επιπρόσθετα, η ετεροκανονικότητα μπορεί να δυσκολέψει τα LGBPQA άτομα να συνειδητοποιήσουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό και να τα οδηγήσει να προσπαθούν για χρόνια να ζήσουν μία «στρέιτ» (ή άλλη) ζωή, αφού οποιοδήποτε άλλο ενδεχόμενο έχει καταστεί αόρατο από την κυριαρχία της ετεροκανονικότητας στην κοινωνία. (Αν σε ενδιαφέρει περισσότερο το θέμα, αναζήτησε και τον όρο «compulsory heterosexuality».)
Ας κλείσω αυτή την εκτενή παρένθεση, λέγοντας πως, κατ’ αντιστοιχία με το Heteronormativity (Ετεροκανονικότητα), ο όρος Allonormativity (Αλλοκανονικότητα) αναφέρεται στην ιδέα ότι όλοι οι άνθρωποι είναι allosexual, δηλαδή ότι όλοι βιώνουν σεξουαλική έλξη.
Κατ’ επέκταση, μπορεί να έχουμε τη λανθασμένη εντύπωση ότι:
- όλοι οι άνθρωποι έχουν crushes.
- όλοι κάνουν σεξ κάποια στιγμή στη ζωή τους.
- όλοι θέλουν να κάνουν σεξ κάποια στιγμή στη ζωή τους.
- μια ζωή χωρίς σεξ είναι μια ζωή που κάτι της λείπει.
- όποιο άτομο δεν έχει κάνει σεξ είναι ανώριμο.
- το σεξ είναι ένα αδιάσπαστο κομμάτι όλων των (υγιών) ρομαντικών σχέσεων.
- αν δεν ελκύεσαι σεξουαλικά από το ρομαντικό σου ταίρι, σημαίνει πως δεν το αγαπάς.
- η απουσία ενδιαφέροντος για το σεξ συνδέεται πάντα με κάποιο θέμα υγείας.
- -εναλλακτικά- η απουσία ενδιαφέροντος για το σεξ συνδέεται με σεξουαλική καταπίεση και φανερώνει ότι δεν είμαστε στ’ αλήθεια σεξουαλικά απελευθερωμένοι/ες/α.
Οι παραπάνω παρανοήσεις δημιουργούν δύο ειδών προβλήματα: 1. Η πλειονότητα των ανθρώπων αγνοεί ή περιφρονεί την ύπαρξη των ασέξουαλ ατόμων, με αποτέλεσμα αυτά να νιώθουν μόνα και απομονωμένα. 2. Ως, αποτέλεσμα, όταν η πλειονότητα των ανθρώπων δεν γνωρίζει τι σημαίνει ασέξουαλ, τότε δεν το γνωρίζουν ούτε τα ασέξουαλ άτομα. Και έτσι δυσκολεύονται να κατανοήσουν τον εαυτό τους.
Μπορεί να σκέφτονται:
«Μα αφού έχω λίμπιντο, δεν γίνεται να είμαι ασέξουαλ!»
«Μα μου αρέσει η ιδέα του σεξ, δεν είναι ότι δεν θέλω να κάνω ποτέ σεξ, απλά δεν έχω βρει ακόμα το κατάλληλο άτομο.»
«Μα δεν είμαι οπισθοδρομική, δεν είναι ότι πιστεύω ότι το σεξ είναι κάτι κακό ή βρώμικο.»
(Εγώ δηλαδή αυτά σκεφτόμουν, εσύ;)
Και τι γίνεται όταν δεν ξέρουμε ότι είμαστε ασέξουαλ;
Κάπως έτσι, βυθισμένα στην αγκαλιά της αλλοκανονικότητας, προσπαθούμε να ζήσουμε ως allosexual. Δίχως να καταλαβαίνουμε ότι η δική μας πραγματικότητα είναι κάπως διαφορετική.
Μπορεί να έχουμε την αίσθηση ότι θέλουμε να κάνουμε σεξ, αλλά να μην ξέρουμε με ποιον.
Μπορεί να μας φαίνεται υπέροχη η ιδέα του σεξ, αλλά να μην μας βγαίνει στ’ αλήθεια να το κάνουμε.
Μπορεί να αρχίσουμε να βγαίνουμε ραντεβού με ένα συμπαθητικότατο, γλυκό, αστείο, συναρπαστικό άτομο, να έχουμε κοινές αξίες, χημεία, να συνεννοούμαστε, αλλά να μην καταλαβαίνουμε γιατί, όταν προσπαθεί να μας φιλήσει, νιώθουμε την ανάγκη να τρέξουμε χιλιόμετρα μακριά.
Μπορεί να αναρωτιόμαστε: Έχω κάποιο πρόβλημα; Είχα κάποια τραυματική εμπειρία στο παρελθόν που την έχω ξεχάσει; Φοβάμαι να δεσμευτώ; Δυσκολεύομαι να έρθω κοντά με τους ανθρώπους; Κάτι μοιάζει να είναι σπασμένο μέσα μου. Έχω την αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά με εμένα, αλλά τι;
Μπορεί να πιστεύουμε ότι δεν έχουμε γνωρίσει ακόμα το κατάλληλο άτομο, με αποτέλεσμα να πιέζουμε τον εαυτό μας να βγει πολλά αποκαρδιωτικά ραντεβού με άτομα τα οποία δεν μας αρέσουν.
Μπορεί να πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε να ξέρουμε αν μας αρέσει κάτι αν δεν το δοκιμάσουμε, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε ή να φέρνουμε τον εαυτό μας σε σεξουαλικές καταστάσεις που μας είναι ανυπόφορες, περιμένοντας μάταια την στιγμή που θα μας αρέσουν. Υπάρχουν άτομα που θα μας πιέσουν προς αυτήν την κατεύθυνση, κι εμείς θα τα πιστέψουμε.
Το να μην βιώνουμε σεξουαλική έλξη δεν είναι επιλογή, άποψη ή τρόπος ζωής. Είναι ο τρόπος με τον οποίο βιώνουμε τον κόσμο.
Σε έναν κόσμο όπου το να μην έχεις κάνει σεξ ποτέ, το να μην κάνεις σεξ ή το να έχεις καιρό να κάνεις σεξ θεωρείται λόγος εμπαιγμού,
σε έναν κόσμο όπου το να κάνει κάποιος σεξ θεωρείται σημάδι ωριμότητας,
σε έναν κόσμο όπου η έλλειψη σεξουαλικής έλξης/δραστηριότητας συνδέεται συνειρμικά με ψυχικές ασθένειες, ψυχολογικά προβλήματα, τραυματικές εμπειρίες, προβλήματα υγείας, κάποιου είδους δυσλειτουργία ή μια δυστυχισμένη ζωή,
σε έναν κόσμο όπου το να μην βλέπουμε σεξουαλικά άλλους ανθρώπους θεωρείται ένα πρόβλημα που πρέπει να επιλυθεί, να διορθωθεί, να γιατρευτεί…
σε έναν κόσμο όπου το να μην απολαμβάνεις το σεξ είναι συνώνυμο της δυστυχίας και της αποτυχίας…
ναι, σε αυτόν τον κόσμο,…
… ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΟ για πολλά από εμάς να αποδεχτούμε τον εαυτό μας.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, η γενικευμένη άγνοια της ποικιλίας που απαντάται στην ανθρώπινη σεξουαλικότητα (και συγκεκριμένα η άγνοια γύρω από το ενδεχόμενο της ασεξουαλικότητας) μπορεί να σταθεί εμπόδιο στα ασέξουαλ άτομα. Όπως η ετεροκανονικότητα περιθωριοποιεί, παραβλέπει, στιγματίζει και ενίοτε καταδικάζει τα άτομα που ελκύονται από το ίδιο φύλο, έτσι και η αλλοκανονικότητα περιθωριοποιεί, παραβλέπει, στιγματίζει και ενίοτε καταδικάζει τα άτομα που δεν βιώνουν σεξουαλική έλξη και τα άτομα που βιώνουν σεξουαλική έλξη σπάνια, λίγο ή υπό όρους. Η αλλοκανονικότητα μπορεί να μας αποτρέψει από το να κατανοήσουμε τον εαυτό μας, να μας αποτρέψει από το να πάρουμε ενημερωμένες αποφάσεις και να μας κάνει να νιώθουμε υποδεέστερα, αποτυχημένα ή καταδικασμένα στη δυστυχία – από τη στιγμή που υπάρχουμε σε μία κοινωνία όπου δεν νοείται η ευτυχία χωρίς τη σεξουαλική έλξη ή κάποιο απότοκο αυτής.
Στο σημερινό άρθρο έβγαλα ένα παράπονο, αλλά είναι σημαντικό για εμένα να εκφράσω τα συναισθήματα που έχω νιώσει και να αντηχήσω τα συναισθήματα που έχω δει να εκφράζονται στην ασέξουαλ κοινότητα. Ελπίζω να σου πρόσφερα λίγη ταύτιση ή λίγη παραπάνω κατανόηση. Είναι σαφές το γιατί χρειαζόμαστε περισσότερη ενημέρωση και γιατί πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ασεξουαλικότητα όταν μιλάμε για σεξουαλικά ζητήματα.
Είπα πολλά και θα σταματήσω εδώ. Περισσότερα για τα συναισθήματα και τις ανάγκες των ατόμων που ανήκουν στο φάσμα της ασεξουαλικότητας θα βρεις την επόμενη εβδομάδα στο μέρος 2.
Φιλική υπενθύμιση: Στο παρόν άρθρο, γίνεται συχνά μνεία στο στίγμα που υπάρχει απέναντι στα άτομα που δεν κάνουν σεξ. Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε ότι δεν είναι όλα τα άτομα που δεν κάνουν σεξ ασέξουαλ, και δεν ισχύει ότι όλα τα ασέξουαλ άτομα δεν κάνουν σεξ. Η συγκεκριμένη διάκριση σαφώς πλήττει περισσότερο τα ασέξουαλ άτομα που συνειδητοποιούν ότι το σεξ δεν είναι κάτι που συνάδει με τη δική τους ζωή (όπως πλήττει φυσικά και allosexual άτομα που για διάφορους λόγους δεν κάνουν σεξ).
Ασεξουαλικότητα & Αρομαντισμός 
Σχολιάστε